Met veel plezier werkt Ruben Klerks als facilitair medewerker bij een bloemen- en plantengroothandel in Rijnsburg. Hier pakt hij dozen in, sorteert fusten, ruimt op en maakt schoon. Op het eerste gezicht niets bijzonders, maar toch is zelfstandig werken niet helemaal vanzelfsprekend: Ruben is namelijk doof. Gelukkig heeft hij een specifieke jobcoach die hem helpt: Jarzhinio Curiel is namelijk zelf ook doof. 

In ons land wonen ongeveer anderhalf miljoen mensen die doof of slechthorend zijn. Zij hebben vaak een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Werkgevers zien hen over het hoofd of vinden het spannend om hen aan te nemen. Bijvoorbeeld omdat ze zich afvragen hoe de communicatie moet verlopen. In Rijnsburg hebben ze voor die communicatie hun weg gevonden. "Mijn leidinggevende stuurt me aan via Whatsapp of op schrift", vertelt Ruben. "En als ik niet begrijp wat hij bedoelt of ergens mee zit, kan ik dat bespreken met mijn externe jobcoach. Met hem had ik direct een klik, want ik kan rechtstreeks met Jarzhinio communiceren via de Nederlandse Gebarentaal."

Ervaringsdeskundige 

Jarzhinio spreekt de Nederlandse Gebarentaal omdat hij ervaringsdeskundige is. Van kinds af aan is hij doof aan zijn linkeroor en rechts is hij zwaar slechthorend. Waar dit in sommige functies misschien een grote uitdaging is, gebruikt Jarzhinio het in zijn werk als jobcoach juist als kracht. "Net als Ruben en andere dove mensen die ik jobcoach, voel ik me helemaal thuis in de dovencultuur en -identiteit. Dat doet veel in het onderling vertrouwen en is belangrijk voor de communicatie. Mensen voelen zich goed begrepen en serieus genomen."

Kijk naar wat iemand kan 

De externe jobcoach in dienst bij Stichting Jobstap rondde de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening af. Daarna werkte hij jarenlang in de zorg met doven en slechthorenden. "Daar heb ik veel aanvullende kennis en ervaring opgedaan, ook over andere aandoeningen. De mensen die ik hielp hadden vaak ook andere beperkingen. Ik heb geleerd om niet te kijken naar wat iemand niet meer kan, maar juist naar wat een persoon nog wel kan en dit als uitdaging te zien. Ook voor doven en slechthorenden is werk belangrijk. Niet alleen om geld te verdienen, maar bovenal om niet in een sociaal isolement te raken en betekenisvol te kunnen zijn voor de maatschappij."

In vertrouwen nemen 

Toch hebben doven en slechthorenden volgens Jarzhinio op de werkvloer vaak het gevoel dat ze er niet bij horen en dat collega’s hen niet volledig begrijpen. "Als er iets bij Ruben speelt, kan hij mij hierover in vertrouwen nemen omdat ik onafhankelijk ben. Ik ondersteun hem soms ook bij gesprekken met zijn leidinggevende. Dan zetten we een tolk Nederlandse Gebarentaal om de gesprekken te tolken." Ruben geeft aan dat voor hem belangrijk is dat hij eventuele problemen in deze gesprekken kan bespreken. "Het helpt me om prettig met collega’s samen te werken en mijn werkzaamheden zonder stress te kunnen uitvoeren." 

Contacten met UWV en gemeenten 

De twee hebben regelmatig een gesprek met het UWV. Daarbij is ook een tolk aanwezig. "Het UWV is nauw betrokken bij de arbeidsparticipatie van doven en slechthorenden", vertelt Jarzhinio. "Het grootste deel van mijn cliënten is dan ook afkomstig van het UWV." Hij ziet dat ook steeds meer gemeenten zijn hulp inschakelen, omdat ze verantwoordelijk zijn voor uitvoering van de participatiewet. "Ze benaderen mij via mail of persoonlijk tijdens netwerkbijeenkomsten. Dit gaat nu om ongeveer 15 tot 20 procent van mijn cliënten."

Jobcoach helpt werk te behouden 

De inzet van een externe jobcoach als Jarzhinio helpt de doelgroep om beter te integreren door hun kans op werk te vergroten. "Ik adviseer bijvoorbeeld over het niveau van werk of het tempo. Ook bied ik ondersteuning voor behoud van werk, bijvoorbeeld door te luisteren naar cliënten die vastlopen en met hen te praten. Of door ze te verwijzen naar een andere expert. Zo heb ik Ruben er een paar keer aan herinnerd wat we met UWV hebben afgesproken. Daar werkt hij dan graag aan mee en zo voorkomen we dat frustraties zich opbouwen."

Groot netwerk 

Voor de begeleiding van dove en slechthorende cliënten met een afstand tot de arbeidsmarkt helpt het dat Jarzhinio over een uitgebreid professioneel netwerk beschikt. Voor een deel gaat het om bedrijven waar hij over de vloer komt om cliënten te ondersteunen. "Ik heb ook contacten lopen bij organisaties waar ik in het verleden voor heb gewerkt, al dan niet als vrijwilliger. Ik merk dat ik binnen dat netwerk minder bedrijven ervan hoef te overtuigen dat deze doelgroep voor hen van toegevoegde waarde kan zijn. Zij weten wat er al mogelijk is en wat jobcoaching kan bijdragen om een baan duurzaam te maken."

Contractverlenging voor Ruben 

In het geval van Ruben is de samenwerking met zijn externe jobcoach naar ieders tevredenheid. "Mijn contract is onlangs verlengd en als het aan mij ligt, krijgt ook de jobcoaching een vervolg." Jarzhinio droomt er ondertussen van dat nog veel meer gemeenten de kracht van doven en slechthorenden ontdekken. En dat ze weten dat ze terecht kunnen bij externe jobcoaches die gespecialiseerd zijn in ondersteuning van deze doelgroep. "Ik besef dat er nog een lange weg is te gaan. Maar hoe mooi zou het zijn als ooit de hele arbeidsmarkt inclusief is voor doven en slechthorenden, en dat zij net als Ruben werk (kunnen) vinden of re-integreren?"