Het kabinet moet nu een einde maken aan oneerlijke concurrentie door overheden. Ondernemers worden uit de markt geduwd, omdat de Wet markt en overheid die hen zou moeten beschermen, niet werkt. Dat blijkt uit talloze voorbeelden in het Zwartboek Wet markt en overheid, dat vandaag door VNO-NCW en MKB-Nederland wordt overhandigd aan Kamerleden Erik Ziengs (VVD) en Kees Verhoeven (D66).
Uitvluchten
De Wet markt en overheid werd in 2012 ingevoerd om ondernemers te beschermen tegen oneerlijke concurrentie van de overheid, maar biedt nog veel te veel uitvluchten om zelf marktactiviteiten te verrichten. Als bijvoorbeeld een gemeente besluit dat een marktactiviteit het algemeen belang dient, is de wet niet lang van toepassing. Bezwaar maken kan, maar in de praktijk stuiten ondernemers op een lange en kostbare gang naar de rechter.
Te beperkt
Zelfs voorzitter Chris Fonteijn van de Autoriteit Consument en Markt (ACM), die toezicht houdt op de wet, vindt dat er veel kracht uit de wet wordt gehaald door de algemene belang uitzondering. 'Die mag van mij eruit', zei hij eerder tegen Forum. 'In de evaluatie zal het effect van de wet waarschijnlijk te beperkt blijken.' De ACM heeft geen bevoegdheden gekregen om gemeenten te berispen die activiteiten onder het algemeen belang scharen, aldus Fonteijn. VNO-NCW en MKB-Nederland willen dan ook toe naar een verbeterde Wet markt en overheid. Overheden die zelf de markt op willen, zouden verplicht een aantal stappen moeten doorlopen, waaronder het raadplegen van de markt, om te bepalen of dit wel noodzakelijk en redelijk is.
Pas bij marktfalen
Want alleen als de markt het niet of nauwelijks aanbiedt, zou een gemeente zelf activiteiten kunnen ontplooien. 'Pas bij marktfalen kan sprake zijn van een algemeen belang dat door de overheid moet worden geborgd', zei Koert van Buiren van SEO economisch onderzoek vorig jaar na een onderzoek van Forum. Dat gebeurt niet of nauwelijks, concludeerden advocaten die het beleid van verschillende gemeenten volgden. Wat onder het algemeen belang, mogen overheden bovendien zelf bepalen. Een slager die zijn eigen vlees keurt, merkte advocaat Martijn Jongmans van Banning Advocaten op. 'Dat zou veel nauwkeuriger geformuleerd kunnen worden in de wet.'
Inbesteden
Een belangrijk knelpunt in de huidige wetgeving is dat er geen enkele voorwaarde of beperking geldt voor overheden die besluiten om niet meer aan te besteden, maar activiteiten voortaan in eigen beheer uit te voeren, inbesteden. Een van de voorbeelden in het Zwartboek is de door OVAL aangedragen casus van UWV en de rijksoverheid die het gebruik van werk.nl willen opdringen aan gemeenten. Maar er zijn in het werkveld van OVAL nog veel meer voorbeelden van inbesteding: gemeenten die de re-integratiewerkzaamheden niet meer uitbesteden maar zelf gaan doen, UWV die dat ook doet. Arbeidsmedisch advies aan gemeenten dat ineens bij UWV wordt ondergebracht. De nu geldende uitzondering voor het onderwijs zou moeten worden beperkt tot de met publiek geld bekostigde onderwijsactiviteiten.
Minister van Kamp van Economische Zaken heeft aangegeven nog voor het einde van het jaar met een evaluatie van de wet te komen.
Bron: OVAL - VNO-NCW / MKB Nederland
