Tienduizenden Nederlanders worden ernstig beperkt door long covid. Dit heeft aanzienlijke gevolgen voor henzelf, hun directe omgeving en de samenleving. Het Maatschappelijk Impact Team (MIT) adviseert op het gebied van de sociale zekerheid om drempels weg te nemen voor werknemers met long covid. Met name het feit dat werknemers met long covid met een lagere verdiencapaciteit (35-minners) vrijwel geen ondersteuning krijgen en dat werknemers met long covid veelal tijdelijk arbeidsongeschikt worden verklaard, leidt tot veel onzekerheid en onbegrip. OVAL heeft richting het MIT aangegeven dat het voor werknemers met long covid van belang is dat zij, ongeacht de uitkering, de juiste ondersteuning blijven krijgen.
Het MIT constateert, na gesprekken met OVAL-leden (Staatvandienst, Arbo Unie en HumanTotalCare), in haar advies dat het ziekteverzuim vanwege long covid hoog is en de duur lang kan zijn. Als het ziekteverzuim langer duurt, wordt de kans op re-integratie naar werk kleiner. Door de onbekendheid met long covid op de werkvloer leidt dit in sommige gevallen tot onbegrip, willekeurige beoordeling of inaccurate begeleiding van zieke werknemers, die hierdoor verder kunnen terugvallen.
Een knelpunt hierbij is dat, zoals het MIT constateert, bij de sociaal-medische beoordeling door arbeidsdeskundigen en verzekeringsartsen er bij vergelijkbare casuïstiek het verdienvermogen van een zieke werknemer zeer verschillend wordt ingeschat. Dit omdat zij zich op een momentopname baseren waarbij het dossier van de bedrijfsarts niet altijd wordt geraadpleegd. Vanwege deze onbekendheid over long covid is het verschil tussen tijdelijke en permanente arbeidsongeschiktheid niet goed merkbaar. Verder geeft het MIT aan dat de ongelijke uitkomst voor beroepen met een hoog en laag inkomen tot ongewenste effecten leidt. Als laatste constateert het MIT dat zieke werknemers met een lagere verdiencapaciteit (35-minners) soms niet in aanmerking komen voor de WIA, en dus voor adequate ondersteuning. Het MIT adviseert om deze punten door de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) op te laten pakken.
Verder is er het vermoeden dat bij een grote groep van werknemers met long covid die deels blijft werken, productiviteitsverlies ontstaat (grijs verzuim). Deze groep is niet meer in staat evenveel uren te werken of dezelfde taken uit te voeren als vóór hun ziekteverzuim. Tevens is de werk-privébalans verstoord. Dit leidt tot ingrijpende gevolgen voor de betrokkenen en hun gezinnen. Maar is ook problematisch voor werkgevers, zoals in de zorg- en onderwijssector, die al een hoog ziekteverzuim kennen en door de krapte op de arbeidsmarkt niemand kunnen missen. Het is dus van belang om knelpunten aan te pakken en mensen met long covid de juiste ondersteuning te bieden.
